Ciągłe zmęczenie, brak chęci do życia, stany lękowe, stany depresyjne, ciągłe rozdrażnienie, problemy żołądkowo-jelitowe (zaparcia, biegunki, nudności, wzdęcia), problemy z miesiączką, dokuczliwe rozkojarzenie, problemy z pamięcią, wypadające włosy, sucha skóra ze skłonnością do zmian trądzikowych. Czy jest to dla Ciebie znane? Są to jedne z objawów rozwijającej się choroby Hashimoto.

Przed rozpoczęciem walki z cichym wrogiem najpierw należy go odnaleźć i nadać mu odpowiednie imię. Do tego niezbędny jest dobry endokrynolog, badania laboratoryjne i dobry dietetyk kliniczny. Jakie badania laboratoryjne należy wykonać, aby diagnostyka choroby Hashimoto była trafiona? Na jakie inne choroby należy mieć szczególną uwagę chorując na Hashimoto? Czy nieprawidłowości w wynikach laboratoryjnych mogą wskazywać na rozwój chorób towarzyszących Hashimoto? Odpowiedzi na wszystkie pytania są w tekście. Owocnej lektury 🙂

Pierwsze kroki w stronę diagnozy choroby Hashimoto

Jeżeli powyższe, przykre objawy są Tobie dobrze znane, w Twojej głowie powinna zapalić się lampka ostrzegawcza, że coś niedobrego dzieje się w Twoim organizmie. Oczywiście powyższe objawy mogą być również skutkiem zbyt dużej ilości obowiązków, natłoku stresujących wydarzeń lub słabego snu. Należy jednak zwrócić uwagę jak długo utrzymują się niechciane objawy. Czy po spokojnym weekendzie/tygodniu sytuacja się powtarza? Jeżeli tak, to zalecam przyjrzenie się w jakim stanie znajduje się tarczyca. Należy zacząć od odwiedzenia lekarza internisty i opisania swoich objawów. Kolejnymi krokami powinny być wykonanie badań, wizyta u dobrego endokrynologa oraz dietetyka klinicznego. W swoim poprzednim artykule wyjaśniałam nieprawidłowe procesy zachodzące w naszym organizmie podczas choroby Hashimoto, przybliżałam również powody, dla których choroba u niektórych się rozwija, a u niektórych nie. Jeżeli jeszcze go nie przeczytałeś to zachęcam do przeczytania poprzedniego artykułu w pierwszej kolejności. Znajdziesz go TUTAJ.

Diagnostyka choroby Hashimoto

Do rutynowych i standardowo zlecanych badań tarczycy należą morfologia i TSH. Wielu moich pacjentów zanim zostało skierowanych do specjalisty endokrynologa usłyszało, że jeżeli TSH i morfologia są w porządku to nie mają powodów do zmartwień. Historia zazwyczaj wyglądała tak, że przez kolejnych parę lat uciążliwe objawy nie ustępowały a nawet się nasilały. Tak jak wyżej wspomniałam, często były bagatelizowane i tłumaczone zapracowaniem, brakiem czasu i odpowiedniego odpoczynku. Dopiero gdy stan zdrowia fizycznego i psychicznego chorych pogarszał się, badania były powtarzane. Po upływie czasu, w trakcie którego choroba cicho rozwijała się w organizmie okazywało się, że TSH uległo już pogorszeniu i dopiero w tym momencie, gdy była widoczna zmiana stężenia TSH, następowała dalsza diagnostyka choroby Hashimoto.

Jest to duże przeoczenie, ponieważ TSH nie jest hormonem bezpośrednio produkowanym przez tarczycę i w dalszych stopniach zaawansowania choroby może wskazywać na pojawiające się nieprawidłowości. Zanim zostanie zauważona zmiana w stężeniu TSH choroba Hashimoto może rozwijać się już przez wiele lat i utrudniać funkcjonowanie. Dlatego jeśli nieprzyjemne objawy występują razem z prawidłowymi wynikami TSH, nie należy dawać za wygraną i diagnostyka choroby Hashimoto powinna być kontynuowana.

TSH i co jeszcze?

Co ciekawe i zarazem niepokojące, obecny zakres normy TSH mieści się w bardzo szerokich widełkach: od 0,2-0,4 do 4,0-4,5 mIU/l. Jak się okazuje, zwłaszcza górna granica niniejszej „normy” na TSH jest mocno niemiarodajna. Amerykańska Akademia Biochemii Klinicznej (NACB) wnioskuje, aby górna norma TSH wynosiła 2,5 mIU/l. W wielu przypadkach stężenie TSH powyżej 2,5 mIU/l może wskazywać na obecność utajonej choroby tarczycy.

Wymagane badania laboratoryjne w diagnostyce choroby Hashimoto:

• TSH
• FT3 i FT4
• przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej: Anty TPO
• przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie: Anty TG
• pełen lipidogram (cholesterol całkowity, HDL i LDL)
• USG tarczycy
• test na nietolerancje pokarmowe
• krzywa cukrowa i insulinowa
• ferrytyna (odzwierciedla poziom magazynów żelaza w organizmie)
• stężenie witaminy D3 i B12
• poziom kortyzolu, najlepiej badanie dobowego rytmu wydzielania kortyzolu

Badania rozszerzone:

• stężenie selenu  w surowicy
• badania w kierunku wykrycia pasożytów kolonizujących jelita, zwłaszcza Candida spp.,
• mutacja genu MTHFR
• stężenie homocysteiny

W większości przypadków, w surowicy chorych na Hashimoto występują dwa rodzaje przeciwciał: przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej: Anty TPO oraz przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie: Anty TG. Jeszcze zanim  nastąpią zmiany w stężeniu TSH, nawet dziesiątki lat przed diagnozą Hashimoto w surowicy chorego mogą pojawić się przeciwciała. Dlatego, więc już na początku diagnostyki choroby Hashinoto powinno się je zbadać.

Normy:

• przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej: Anty TPO podwyższone > 35 IU/ml
• przeciwko tyreoglobulinie: Anty TG podwyższone > 115 IU/ml

Jednak może zdarzyć się również taka sytuacja, że przeciwciała nie będą podwyższone. W takim przypadku, aby definitywnie potwierdzić lub odrzucić diagnozę choroby Hashimoto należy przeprowadzić badanie USG tarczycy. Często bywa tak, że USG pokazuje ogniska zapalne a nawet guzki, podczas gdy w surowicy krwi nie występują już przeciwciała. Niestety sytuacja ta może występować, kiedy diagnostyka choroby Hashimoto odbywa się gdy tarczyca zostanie już w bardzo dużym stopniu zniszczona a proces zapalny się zakończył lub wyciszył.

Badania dodatkowe, pomocne w walce z chorobą Hashimoto

Już po wykonaniu podstawowych badań można uzyskać wiele informacji na temat stanu naszego zdrowia. Przy chorobach autoimmunologicznych powinniśmy bacznie obserwować część morfologii dotyczącej układu krwinek białych (układu odpornościowego). Mogą pojawić się podwyższone ilości monocytów oraz granulocytów kwasochłonnych (eozynofili). Wskazuje to i potwierdza, że w organizmie występuje stan zapalny.

Występujące niedobory pokarmowe u chorych na Hashimoto

Pacjenci z chorobą Hashimoto bardzo często rozwijają niedobory pokarmowe. Zazwyczaj jest to spowodowane złym stanem jelit (zespół przepuszczalnego jelita), zakażeniami pasożytniczymi (zwłaszcza Candida) jak i trzymaniem się restrykcyjnych, eliminacyjnych i źle zbilansowanych, niepełnowartościowych diet.

Większość pacjentów z Hashimoto posiada niewystarczające stężenie ferrytyny i wtaminy D3.

Ferrytyna jest białkiem magazynującym w naszym organizmie żelazo. Jej niskie stężenie jest elementem potwierdzającym występowanie anemii. Ferrytyna jest bardzo ważnym elementem diagnostycznym, ponieważ jej niskie stężenie odpowiada za zły stan skóry, wypadające włosy, nerwowość, rozkojarzenie i przyspieszenie pracy serca. Czy te objawy brzmią znajomo?

Stężenia ferrytyny:

40 ng/ml jest to minimalne stężenie warunkujące zatrzymanie wypadania włosów

70 ng/ml jest niezbędne aby włosy zaczęły odrastać

90-110 ng/ml niezbędne stężenie do prawidłowej pracy tarczycy

Pacjenci z chorobą Hashimoto wykazują również niedobory: kwasu foliowego, witamin z grupy B, zwłaszcza witaminy B12, cynku, selenu, magnezu i wiele innych związków mineralnych.

Choroba Hashimoto a mutacja genu MTHFR

Osoby rozwijające chorobę Hashimoto lub inne choroby z grupy autoimmunologicznych często są nosicielami genu MTHFR, który odpowiada za upośledzenie procesu detoksykacji organizmu. Innymi słowy gen MTHFR w naszym organizmie odpowiada za procesy mające na celu usunięcie szkodliwych toksyn. Niestety jeżeli jesteśmy nosicielami tego genu (ok. 30% populacji Polski) procesy te zostają zaburzone. Co to oznacza? Wątroba i nasz cały organizm nie może sobie poradzić z usuwaniem toksyn w skutek czego jesteśmy stale nimi podtruwani. Wzmaga to procesy zapalne w organizmie. Na wynikach morfologii może być to zauważane jako podwyższone stężenia prób wątrobowych, transaminazy wątrobowej (AST, ALT). Oczywiście podwyższenie tych parametrów może być spowodowane również złą dietą i alkoholem, dlatego aby badanie prób wątrobowych było miarodajne należy wykonywać je po odstawieniu tych czynników. Jeżeli podejrzewasz u siebie problemy z detoksykacją warto wykonać badanie analizy pierwiastkowej włosa. Jest to doskonałe, nieinwazyjne badanie służące do sprawdzenia koncentracji metali ciężkich w organizmie.

Pacjenci z chorobą Hashimoto często rozwijają nieprawidłową tolerancję glukozy i dodatkowo pojawia się insulinooporność, która jest wstępem do cukrzycy. O insulinooporności przygotuję oddzielny artykuł.

Hashimoto i inne choroby towarzyszące

Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, niestety często jest tak, że choroby z tej grupy lubią chodzić parami. Mając już jedną chorobę z grupy autoimmunologicznej łatwo jest rozwinąć kolejną, np. cukrzycę typu 1, celiakię, stwardnienie rozsiane, niedokrwistość złośliwą, chorobę Addisona, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), łuszczycę czy nadczynność przytarczyc. Warto, więc szukać przyczyny choroby a nie tylko łagodzić jej objawy przyjmując hormony. 

Podsumowanie:

Kochani, choroba Hashimoto jest bardzo ciężką chorobą do pokonania. Na jej rozwinięcie i przebieg wpływa bardzo wiele czynników. Jednym z nich jest czas. Po przeczytaniu tego artykułu wiecie już jak przebiega pełna diagnostyka choroby Hashimoto i dlaczego samo badanie TSH nie jest miarodajne. Dowiedzieliście się również na jakie elementy należy mieć baczną uwagę, dlaczego w morfologii krwi możecie mieć złe wyniki lipidogramu, prób wątrobowych czy tolerancji cukru. Mam ogromną nadzieję, że artykuł pomoże Wam się przygotować do pierwszej wizyty u lekarza endokrynologa i dietetyka i że dzięki temu Wasza droga do odzyskania zdrowia będzie krótsza. Bo czas w tym przypadku jest na wagę złota! W kolejnym artykule opiszę jakie powinno być postępowanie żywieniowe w chorobie Hashimoto i jak powinno się z nią walczyć za pomocą jedzenia. Więcej informacji możecie znaleźć na stronie Mayo Clinic.

Koniecznie dajcie mi znać czy artykuł był dla Was pomocny!

dietetyk kliniczny online

mgr Justyna Krzemińska (Lenda)

Poradnia dietetyczna online Just Food Therapy

Pomocne źródła:

1. American Association of Clinical Endocrinologists (AACE): Hashimoto’s Thyroiditis, 2008
2. Caturegli P.: Hashimoto thyroiditis: Clinical and diagnostic criteria. Autoimmun Rev, 2014
3. Pyzik A., Grywalska E.: Immune Disorders in Hashimoto’s Thyroiditis: What Do We Know So Far? Journal of Immunology Research, 2015
4. Resende de Paiva Ch., Grønhøj Ch.: Association between Hashimoto’s Thyroiditis and Thyroid Cancer in 64,628 Patients, Front Oncol., 2017
5. Gackowska M.: Interpretacja badań laboratoryjnych w gabinecie dietetyka: Choroby tarczycy o podłożu autoimmunizacyjnym. FoodForumExtra, 2017
6. Wentz I.: Hashimoto’s protocol. HarperCollins Publishers, 2017