Jestem dietetykiem klinicznym i nie ma dnia kiedy nie rozmawiam z osobą z problemami hormonalnymi i metabolicznymi. Oczywiście pierwszym krokiem terapii jest zmiana diety i stylu życia. To podstawa. Jednak to, czym się otaczamy również ma wpływ na zdrowie. Jednym z tych elementów są substancje chemiczne wchodzące w skład opakowań żywności, jak i innych przedmiotów codziennego użytku (np. szczoteczka do zębów, kosmetyki). Ludzki organizm musi się również mierzyć z tymi sztucznymi produktami. Dzisiaj chciałabym przybliżyć temat bisfenolu A i jego analogów. Z artykułu dowiecie się czym jest bisfenol A. Gdzie można znaleźć BPA oraz jaki ma wpływ na ludzki organizm. Koniecznie przeczytajcie wpis do końca i dajcie mi znać czy był dla Was przydatny.

Co to jest Bisfenol A

Bisfenol A – 2,2-bis(p-hydroksyfenylo)propan (BPA) jest to związek chemiczny należący do grupy fenoli. Jest on wykorzystywany do produkcji tworzyw sztucznych, a dokładniej do ich utwardzania. Ceniony jest za zwiększanie w produktach ich sztywności, plastyczności, przezroczystości, czy wytrzymałości. Dzięki tym właściwościom już w latach 50-tych zdobył popularność. Wtedy też zaczęto używać go na większą skalę. Niestety gdy produkcja BPA wzrastała, malała ilość produktów w szklanych, ceramicznych czy drewnianych opakowaniach.

Gdzie znajdziemy Bisfenol A

BPA znajduje swoje zastosowanie w produkcji:

• produktów papierniczych np. w papierze do drukarek termicznych stosowanym do drukowania paragonów, faksów i wydruków z bankomatów;
• sprzętu elektronicznego, powłok wzmacniających szyby okienne;
• różnego rodzaju pojemników, smoczków i zabawek dla dzieci, szczoteczek do zębów;
• butelek do wody i napojów, plastikowych talerzy i kubków, pojemników do przechowywania żywności, dawniej do tworzenia buteleczek dla niemowląt;
• puszek i zbiorników do żywności, wody pitnej, czy napojów;
• opakowań kosmetyków, dezodorantów, szamponów, perfum;
• materiałów medycznych, soczewek do okularów, wypełnień kompozytowych;

Jak Bisfenol A wpływa na zdrowie człowieka

Pierwsze niekorzystne doniesienia na temat wpływu BPA na organizm człowieka dotyczyły zaburzeń gospodarki hormonalnej. Został też zaliczony do tzw. Ksenoestrogenów. Zauważono, że BPA jest podobny strukturalnie do żeńskiego hormonu płciowego jakim jest estrogen. Mało tego, wykazuje nawet podobne działanie jak estrogen.

BPA potrafi się łączyć z receptorami estrogenowymi, naśladując działanie naturalnych hormonów. Niestety, przez takie bliskie podobieństwo hormonu ludzkiego i BPA, organizm nie traktuje BPA jako obcego związku, może nawet odkładać go w tkance tłuszczowej.

Obecność BPA w organizmie może zaburzać naturalną równowagę hormonalną i prowadzić do różnych zaburzeń:

• Może obniżać płodność męską jak i żeńską, zwiększać ryzyko poronienia nawykowego, powodować przedwczesne dojrzewanie, zwiększać ryzyko rozwoju PCOS, zwiększać ryzyko nowotworów hormonozależnych (nowotwór piersi oraz prostaty).
• Może prowadzić do poważnych problemów z nadpobudliwością psychoruchową.
• BPA może stymulować zaburzenia odporności, zwłaszcza u dzieci.
• BPA jest szczególnie niekorzystny dla kobiet w ciąży. Zauważono, że może migrować z organizmu matki do płodu. Niestety jest wtedy większe ryzyko rozwoju wad wrodzonych, czy zaburzeń wzrost płodu.  
• Niestety BPA ma również negatywny wpływ na gospodarkę hormonalną i pracę tarczycy. Może hamować transport i wykorzystanie hormonów produkowanych przez tarczycę.

Jak ograniczyć BPA i jego analogów w codziennym życiu

Należy wiedzieć, że przejściu BPA i jego analogów do żywności sprzyja wysoka temperatura, mechaniczne uszkodzenie opakowania, zasadowe lub kwaśne środowisko.

1. Dlatego, gdy musimy zakupić produkt w plastikowym opakowaniu, nie należy poddawać go wysokim temperaturom. Nie można podgrzewać jedzenia w plastikowych opakowaniach, gotować produktów zbożowych w plastikowych woreczkach, wystawiać jedzenia, np. na plastikowych talerzykach, na działanie słońca.
2. Niestety Bisfenol A może dostawać się do organizmu ludzkiego również przez skórę. Dlatego warto przejrzeć wszystkie domowe kosmetyki i w miarę możliwości kupować kosmetyki w szklanych opakowaniach.
3. Ze względu na fakt, że BPA jest również w papierze do drukarek termicznych, należy mieć jak najmniejszy kontakt z paragonami. Osoby pracujące w handlu mogą używać rękawiczek.
4. Warto kupować produkty na wagę, wybierać żywność w papierowym lub szklanym opakowaniu.
5. Zamiast kupowania wody butelkowanej należy wybierać wodę z kranu lub ją filtrować przez specjalny dzbanek z filtrem.
6. Po zakupieniu żywności przekładać ją lub przesypywać do słoików.
7. Należy dokładnie sprawdzać z czego wykonane są produkty i zabawki dla dzieci.

Co jest smutne, BPA posiada swoje analogi, czyli substancje o bardzo dużym podobieństwie. Jest nim np. bisfenol S (BPS). Niestety produkty oznaczone jako BPA Free mogą zawierać BPS… Problem jest na tyle realny, że Agencja Żywności i Leków (FDA) zakazała sprzedaży butelek dla niemowląt zawierających BPA.

Oczywiście bardzo ciężko jest w 100% wyeliminować BPA i jego analogi z codziennego życia. Małe ilości BPA są neutralizowane przez wątrobę i wydalane przez nerki. Warto jednak dążyć do jego znacznego ograniczenia i za pomocą odpowiedniej diety dbać o prawidłową detoksykację organizmu. Zwłaszcza osoby mające zaburzenia hormonalne, czy kobiety w ciąży i dzieci.

Podsumowanie

Mam ogromną nadzieję, że przygotowany przeze mnie artykuł był dla Was przydatny i pomógł Wam zrozumieć powagę problemu. Ludzki organizm jest cudowną „organizacją”. Jednak jeżeli dostarcza się do niego cały ogrom szkodliwych substancji, do tego dieta jest niedoborowa i jest duże narażenie na stres… już tylko kwestią czasu staje się chwila pojawienia choroby czy nieprawidłowości metabolicznej. Chciałabym, aby po przeczytaniu tego artykułu już każdy z Was wybierał, w miarę możliwości, produkty w szklanych opakowaniach, ograniczył picie wody butelkowanej i zaprzestał podgrzewania jedzenia w plastikowym opakowaniu. Jak do tego jeszcze poprawi się jakość codziennej diety, to już będę szczęśliwa. ?

Koniecznie dajcie mi znać czy artykuł był dla Was przydatny! Czy macie może swoje sposoby na ograniczenie plastiku w codziennym życiu?

Pozdrawiam serdecznie,

Dietetyk kliniczny online

Justyna Krzemińska (Lenda)

Poradnia dietetyczna online Just Food Therapy